Kunsttransport: zoals Hasenkamp het werfmodel van de “Bremen IV” dwars door de gelijknamige stad transporteerde

Economie & logistiek

Eerste vaart.

Adieu, Übersee-Museum! Het werfmodel van de “Bremen IV” verlaat zijn thuishaven. Een zaakje voor Hasenkamp – een van de bekendste kunsttransportbedrijven ter wereld – en de Atego.

Beste tijd. In slechts vier uur geraakt het werfmodel van de “Bremen IV” dwars door de gelijknamige Hanzestad. Recordhelpers: de mannen van Hasenkamp.
Beste tijd. In slechts vier uur geraakt het werfmodel van de “Bremen IV” dwars door de gelijknamige Hanzestad. Recordhelpers: de mannen van Hasenkamp.

De “Bremen IV” deed er slechts vier dagen over van Bremerhaven naar New York. Dat was in 1929. Een record. De succesvolle eerste reis van het stoomschip werd bekroond met de blauwe wimpel voor de snelste trans-Atlantische oversteek. Vandaag doet het werfmodel de krachttoer van zijn grote zus na. In bijna vier uur geraakt de kleine “Bremen IV” dwars door de gelijknamige Hanzestad van het Übersee-Museum naar het Focke Museum – het nationaal museum voor kunst- en cultuurgeschiedenis. Recordhelpers: transportbedrijf Hasenkamp, dat gespecialiseerd is in kunsttransporten van allerlei pluimage.

Lieveling van de kunstscene.

Van de stukken van Anselm Kiefer van een paar ton tot complexe verplaatsingen van verzamelingen – bijvoorbeeld in 2017 uit het Louvre in Parijs naar Pendant in Abu Dhabi – Hasenkamp speelt mee in eerste klas. Bovendien verzorgt het bedrijf ook verhuizingen van overheden, computersystemen, laboratoria en archieven. Deze zijn totaal niet te vergelijken met normale transporten. En deze hebben Hasenkamp tot een van de wereldwijd bekendste transportbedrijven gemaakt – met name in de kunstscene.


De spreekbuis functioneert tot in Bremen. Maar daar houdt het transport van de “Bremen IV” nog een kleine uitdaging in: onzekerheid. Toen Hasenkamp de opdracht kreeg, waren alleen de raamvoorwaarden duidelijk. Het werfmodel is bijna vier meter lang en moet van museum A naar museum B. “Niemand kon ons zeggen hoeveel het schip weegt, of het hol of massief is en hoe gevoelig de structuur is”, aldus Anton Sindilj. “En niemand wist wanneer en hoe het de laatste keer werd verplaatst.” Sindilj is een van de acht kunstinspecteurs van de firma Hasenkamp. Zijn job: voor het eigenlijke transport ter plaatse reizen en alle potentiële gevaren nagaan zodat het voorwerp veilig op zijn bestemming geraakt. Zo ook bij de “Bremen IV”.

De specialist onderzocht het trappenhuis in het museum, telde treden, mat nauwe hoeken en smalle deuren. Of het schip nu echter 50 of een paar honderd kilo weegt, dat bleef een raadsel. Maar Sindilj moest handelen. Hij boekte zes dragers en één Atego in. “Uit ervaring”, zegt hij glimlachend. De 47-jarige inspecteur werkt al 20 jaar bij Hasenkamp.


Van onschatbare waarde.

Op de beslissende dag arriveert het team van professionals in Bremen. Een van hen is Arno Büchel, die samen met Steffen Säwe in de Atego voorop rijdt. Deze twee vormen al één jaar een team. “Bij ons zitten altijd twee personen in de cabine”, legt Büchel uit. “Dat moet van de verzekering. Bovendien heeft onze vrachtwagen airconditioning in de laadruimte, luchtvering van 12 bar en is hij beveiligd met een alarm. Alles voor de kunst.” Arno Büchel heeft nog een houten kist in de laadruimte staan, als extra bescherming van de “Bremen IV”. “Bij Hasenkamp hebben wij een eigen schrijnwerkerij”, gaat hij verder. “Zij kunnen alles bouwen: van de simpelste bescherming tot een vuurvaste geklimatiseerde box.” Individuele verpakkingswensen vervullen – standaard bij Hasenkamp.

De andere helpers komen aan met de wagen. De mannen zijn speciaal uit Keulen gekomen, daar is het hoofdkantoor van Hasenkamp gevestigd. Alleen al in Duitsland telt het bedrijf 13 vestigingen, en 19 in Europa. Met Azië en het Midden-Oosten komen er nog vijf bij.


Adembenemend. Stop! Terug! Neerzetten!  Bij het transport van het ongeveer 150 kilo zware scheepsmodel telt elke beweging.
Adembenemend. Stop! Terug! Neerzetten! Bij het transport van het ongeveer 150 kilo zware scheepsmodel telt elke beweging.
Adembenemend. Stop! Terug! Neerzetten!  Bij het transport van het ongeveer 150 kilo zware scheepsmodel telt elke beweging.
Adembenemend. Stop! Terug! Neerzetten! Bij het transport van het ongeveer 150 kilo zware scheepsmodel telt elke beweging.
Adembenemend. Stop! Terug! Neerzetten!  Bij het transport van het ongeveer 150 kilo zware scheepsmodel telt elke beweging.
Adembenemend. Stop! Terug! Neerzetten! Bij het transport van het ongeveer 150 kilo zware scheepsmodel telt elke beweging.
Adembenemend. Stop! Terug! Neerzetten!  Bij het transport van het ongeveer 150 kilo zware scheepsmodel telt elke beweging.
Adembenemend. Stop! Terug! Neerzetten! Bij het transport van het ongeveer 150 kilo zware scheepsmodel telt elke beweging.
Adembenemend. Stop! Terug! Neerzetten!  Bij het transport van het ongeveer 150 kilo zware scheepsmodel telt elke beweging.
Adembenemend. Stop! Terug! Neerzetten! Bij het transport van het ongeveer 150 kilo zware scheepsmodel telt elke beweging.
Adembenemend. Stop! Terug! Neerzetten!  Bij het transport van het ongeveer 150 kilo zware scheepsmodel telt elke beweging.
Adembenemend. Stop! Terug! Neerzetten! Bij het transport van het ongeveer 150 kilo zware scheepsmodel telt elke beweging.
Adembenemend. Stop! Terug! Neerzetten!  Bij het transport van het ongeveer 150 kilo zware scheepsmodel telt elke beweging.
Adembenemend. Stop! Terug! Neerzetten! Bij het transport van het ongeveer 150 kilo zware scheepsmodel telt elke beweging.
Adembenemend. Stop! Terug! Neerzetten!  Bij het transport van het ongeveer 150 kilo zware scheepsmodel telt elke beweging.
Adembenemend. Stop! Terug! Neerzetten! Bij het transport van het ongeveer 150 kilo zware scheepsmodel telt elke beweging.
Adembenemend. Stop! Terug! Neerzetten!  Bij het transport van het ongeveer 150 kilo zware scheepsmodel telt elke beweging.
Adembenemend. Stop! Terug! Neerzetten! Bij het transport van het ongeveer 150 kilo zware scheepsmodel telt elke beweging.
Adembenemend. Stop! Terug! Neerzetten!  Bij het transport van het ongeveer 150 kilo zware scheepsmodel telt elke beweging.
Adembenemend. Stop! Terug! Neerzetten! Bij het transport van het ongeveer 150 kilo zware scheepsmodel telt elke beweging.

Sinds de oprichting in 1903 is Hasenkamp sterk uitgebreid. En het bleef altijd in handen van de familie. Momenteel staat Hans-Ewald Schneider aan het hoofd van het bedrijf. Met zijn zoon thomas wordt ook al de vijfde generatie vertegenwoordigd. Thomas Schneider is als het ware opgegroeid met kunst.  Vaak van heel dichtbij, wat weinigen kunnen zeggen. “Als jongen was ik aanwezig bij het transport van het terracottaleger in Xian”, herinnert hij zich. Thomas Schneider werkte als kind als hulpje in het familiebedrijf.  “Van decennia oude vondsten uit de verzonken onderwatersteden nabij Alexandria tot de Bernwardzuil in de dom van Hildesheim: ik heb al enorm fascinerende transporten meegemaakt”, vertelt hij. Je krijgt al vroeg een idee van de onschatbare waarde van kunst. En deze waarde geeft de familie door aan al haar medewerkers. Van de 250 in Keulen – wereldwijd meer dan 1.000 – zijn er 70 chauffeur. “En elk van hen volgt een speciale opleiding tot art technician”, aldus Schneider. “Bij ons krijgen alle chauffeurs een opleiding in het verpakken en transporteren van kostbare goederen en worden ze gesensibiliseerd rond kunst.”

Ter plaatse begroeten zo’n zes transportspecialisten de verantwoordelijken van de musea, waarna ze aan het werk gaan. Overlegronde aan de “Bremen IV”. De mannen dragen een donkerblauwe pull en witte zijden handschoenen, ze zien er een beetje uit als butlers. En ze gaan even omzichtig te werk. Behoedzaam wordt het schip transportklaar gemaakt en gezekerd met spanriemen.

Eerste halte: het gelijkvloers. Hier staat de houten kist te wachten. Vroeger moesten de dragers het zonder doen, 60 treden en een smal trappenhuis. Bij het opheffen lang, diep uitademen. “Ongeveer 150 tot 200 kilo”, schat Anton Sindilj. Hij had gelijk om zes mensen in te boeken. Stap voor stap nadert het model de beschermkist. Korte bevelen schallen door het museum: “Stop! Terug! Neerzetten!” Wie al eens een verhuizing heeft meegemaakt, weet dat zulke woorden niet altijd effect hebben. Niet bij de mannen van Hasenkamp. Het schip landt veilig in de houten kist. Daar wordt het nog eens extra afgedekt met kussens, cellenwandfolie en gordels.

Ook het laden in de Atego verloopt probleemloos. En de “Bremen IV” vertrekt zoals haar grote zus op haar eerste reis. Op de bestemming verloopt de hele procedure omgekeerd: kilo’s optillen, gekreun, pauzeren, altijd opnieuw neerzetten. “Met de kist weegt de constructie nog eens 100 kilo meer”, snuift Sindilj. Een van de mannen grapt: “Gelukkig heb ik vandaag al een schnitzel gegeten.”

Na bijna vier uur is de reis ten einde. Het scheepsmodel staat veilig op zijn nieuwe plek in het Focke Museum. Aan bakboord glinstert de naam “Bremen IV” in het warme zonlicht dat door de vensters schijnt. De puntige mast staat rechtop zoals voorheen. Het gouden bindgaren dat scheepstouwen en zeilen moet imiteren, hangt onaangeroerd op zijn plaats. De zes mannen lachen tevreden naar elkaar. Hasenkamp is zijn motto opnieuw trouw gebleven. “Het beste wat er met kunst kan gebeuren: niets!”


Erezaak.Arno Büchel begon onmiddellijk na school bij Hasenkamp te werken – en verwondert zich tot op vandaag over elk kunstwerk dat hij van A naar B mag brengen.
Erezaak.Arno Büchel begon onmiddellijk na school bij Hasenkamp te werken – en verwondert zich tot op vandaag over elk kunstwerk dat hij van A naar B mag brengen.

Foto's: Sebastian Vollmert

9 comments