Uganda'dan noel yıldızları: Sevilen bitkiler Avrupa'ya nasıl geliyor?

Röportaj

Uganda yıldızları.

Noel yıldızı (Atatürk çiçeği olarak da adlandırılır) hasadı her yıl Afrika'da başlıyor. Bitkilerin tomurcuğu buradan Avrupa'ya uçuruluyor. Hava limanına taşınırken ve dağıtımda Mercedes-Benz kamyonları kullanılıyor.

Noel zamanı geldi çattı. Birçok evi süsleyen noel yıldızları uzun bir yolu geride bıraktı.


Viktorya Gölü etrafındaki şehirler arası yollarda hızlı sürüş yapmak mümkün değil. Bölge sakinleri ve ticari girişimciler yol üzerinde pist boyunca her 500 metrede bir küçük toprak setler yığmış. Güneş bu setlerden sert bir bariyer pişirmiş. Frenlemeyenler ve üzerinden yürüme hızından daha yüksek bir hızla geçenler pahalı bir aks kırığı ile karşı karşıya kalabilir.

Peter Muwanga, “Engellerin iki avantajı var”, diyerek anlatıyor. “Bir taraftan kimse son hız geçemiyor ve böylelikle yayalar toza boğulmuyor. Ayrıca tüccarlar sürücülere mallarını sunabilme ve camdan verme imkanına sahip oluyor. Polis bu engelleri kaldırsa bile insanlar bir sonraki gün tekrar yapıyor. Uganda'da işler böyle yürüyor.”

Muwanga, Carrier firgofirik üstyapılı Axor 1823 aracı ile neredeyse her gün Wagagai ve Entebbe Havalimanı arasındaki güzergahta gidip geliyor. Seyahatin sadece çok küçük bir kısmı asfaltlı yollardan geçiyor. Sürücü ve yük yavaş seyahat hızına rağmen her seferinde şiddetli bir şekilde sallanıyor. Muwanga buna alışmış. Ve sallantılar iyi bir şekilde paketlenmiş kargosunu da etkilemiyor.


Peter Muwanga, Uganda'daki Wagagai çiftliğinin noel yıldızı tomurcuklarını taşıyor.


“Noel yıldızlarının İngilizce adı olan Poinsettias Uganda, Selecta One'da Mayıs ile Ağustos ayları arasında yaklaşık 20 hektar toplam alanı olan seralarda dikiliyor.”


Ancak yükün soğuk kalması ve gideceği yere zamanında varması daha önemli. Çünkü kamyonda noel yıldızı tomurcuklarını içeren özel kartonlar var. Avrupa'daki bitki üretim çiftçileri noel zamanı için bu tomurcuklardan sevilen bitkileri yetiştirecek. Muwanga gururlu bir şekilde, “Gönderimlerim şimdiye kadar asla uçağı kaçırmadı”, diyor. “Çünkü Axor aracımıza bu bölgedeki kötü yollarda bile yüzde 100 güvenebilirsiniz!”

Peter Muwanga'nın işvereni, Uganda'nın başkenti Kampala'dan arabayla yaklaşık bir saat uzaklıkta olan Wagagai çiftliğidir. Almanya'dan bir bostan olan Selecta One şirketi kıpkırmızı ve bazı türlerinde beyaz veya bej yaprakları ile Batı dünyasında noel zamanında ve ayrıca noel çelengi ve ağacında kullanılan noel yıldızlarını ekmek için çiftliğin büyük bir kısmını kiraladı.


Son derece hassas. Noel yıldızının tomurcukları görsel olarak dönüşeceği büyük saksı bitkisinden daha çok bir nane fidanına benziyor. Nakliyede soğutma zincirine mutlaka uyulmalıdır.
Son derece hassas. Noel yıldızının tomurcukları görsel olarak dönüşeceği büyük saksı bitkisinden daha çok bir nane fidanına benziyor. Nakliyede soğutma zincirine mutlaka uyulmalıdır.
Becerikli eller. Wagagai çiftliğindeki bir kadın işçi noel yıldızı ana bitkisinin bakımını yapıyor. Bu ana bitkiden tomurcuklar alınıyor ve Avrupa'daki bostanlar bunlardan büyük ve heybetli bitkileri yetiştiriyor.
Becerikli eller. Wagagai çiftliğindeki bir kadın işçi noel yıldızı ana bitkisinin bakımını yapıyor. Bu ana bitkiden tomurcuklar alınıyor ve Avrupa'daki bostanlar bunlardan büyük ve heybetli bitkileri yetiştiriyor.
Yeşil baş parmak. Wilson Keter, Uganda'daki Selecta One şirketinde üretim yöneticisi. Yaklaşık 1.000 çalışan ile yaz ayları boyunca noel yıldızı tomurcuklarını yetiştiriyor. Sloganı: “Çiçekler, herkesin anladığı bir dilden konuşur. Saf bir mutluluk verirler.” Keter, özel bir “yeşil baş parmağa” sahip bir bahçeci.
Yeşil baş parmak. Wilson Keter, Uganda'daki Selecta One şirketinde üretim yöneticisi. Yaklaşık 1.000 çalışan ile yaz ayları boyunca noel yıldızı tomurcuklarını yetiştiriyor. Sloganı: “Çiçekler, herkesin anladığı bir dilden konuşur. Saf bir mutluluk verirler.” Keter, özel bir “yeşil baş parmağa” sahip bir bahçeci.
Sürdürülebilir ekonomik faaliyet. Ekimde çevresel konuların önemi büyük. Wagagai çiftliği en katı Avrupa düzenlemelerini yerine getiriyor. Ayrıca iklim ideal; böylelikle uçak kargosuna rağmen hayat boyu değerlendirme soğuk Avrupa'da gerçekleştirilen üretimden daha iyi oluyor.
Sürdürülebilir ekonomik faaliyet. Ekimde çevresel konuların önemi büyük. Wagagai çiftliği en katı Avrupa düzenlemelerini yerine getiriyor. Ayrıca iklim ideal; böylelikle uçak kargosuna rağmen hayat boyu değerlendirme soğuk Avrupa'da gerçekleştirilen üretimden daha iyi oluyor.
Dayanıklı ve güvenilir. Viktorya Gölünün kenarında bir mola veren sürücü Peter Muwanga, Carrier soğutucu kasaya sahip Axor 1823 aracına güvenebilir. İşvereni Wagagai çiftliği ise Peter'in sürücülük becerilerine güveniyor.
Dayanıklı ve güvenilir. Viktorya Gölünün kenarında bir mola veren sürücü Peter Muwanga, Carrier soğutucu kasaya sahip Axor 1823 aracına güvenebilir. İşvereni Wagagai çiftliği ise Peter'in sürücülük becerilerine güveniyor.
Zorlayıcı yol koşulları. Wagagai çiftliğinin soğutmalı Axor'u neredeyse her gün Entebbe Hava limanına tomurcuk taşıyor. Güzergahın büyük bir kısmı yağmurda anında tehlikeli kaygan yollara dönüşen engebeli ve tozlu kumlu yollardan geçiyor.
Zorlayıcı yol koşulları. Wagagai çiftliğinin soğutmalı Axor'u neredeyse her gün Entebbe Hava limanına tomurcuk taşıyor. Güzergahın büyük bir kısmı yağmurda anında tehlikeli kaygan yollara dönüşen engebeli ve tozlu kumlu yollardan geçiyor.
Hollandalı bilgi birikimi. Marko Steentjes, Uganda'daki Selecta One şirketinin genel müdürü. Önceden Hollanda'da bizzat bir bostan işletmiş ve bu sırada sektördeki yapısal değişikliği en yakından deneyimlemiş. 14 yıldır Afrika'da yaşıyor ve burada öncelikli olarak Kenya olmak üzere Uganda'da çiçek çiftlikleri yönetiyor.
Hollandalı bilgi birikimi. Marko Steentjes, Uganda'daki Selecta One şirketinin genel müdürü. Önceden Hollanda'da bizzat bir bostan işletmiş ve bu sırada sektördeki yapısal değişikliği en yakından deneyimlemiş. 14 yıldır Afrika'da yaşıyor ve burada öncelikli olarak Kenya olmak üzere Uganda'da çiçek çiftlikleri yönetiyor.

Yaklaşık 55 milyon tomurcuk.

Ancak Muwanga ve hasat zamanında çiftlikteki yaklaşık 1.000 iş arkadaşı ana bitkinin sadece yeşil yapraklarını görebiliyor. Sürücü, “Bize sadece bunların kestiğimiz ve sonrasında tomurcuk olarak en hızlı şekilde gönderdiğimiz filizleri gerekiyor”, diyerek anlatıyor.

Bu sadece uçak yoluyla gerçekleştiriliyor. Selecta One, noel yıldızı tomurcuklarını neredeyse her gün Wagagai çiftliğinden Avrupa'ya gönderiyor; her sezon yaklaşık 55 milyon adet. Filizler bir baş parmaktan daha küçük ve görsel olarak dönüşeceği saksı bitkisinden daha çok bir nane fidanına benziyor.



Hasattan hemen sonra çalışanlar seralarda filizleri ekstra izole edilmiş kartonlara paketliyor. Çiftliğin soğutma odalarındaki ara depolamadan sonra Peter Muwanga hassas bitki parçalarını hava limanına götürüyor. Hasat ve gönderim arasında 24 ila 48 saat var. Tomurcuklar, hava limanının soğutma binasından nihayetinde sekiz ila on iki santigrat derecede Avrupa'ya giden bir uçağın sıcaklığı ayarlanmış kargo odalarına yükleniyor.

Ancak tomurcuk hasadına kadar Uganda'da son derece titizlikle yürütülmesi gereken birçok iş adımı gerekli. Önemli bir başarı reçetesi: katı hijyen kuralları. Noel yıldızlarının İngilizce adı olan Poinsettias, Uganda, Selecta One'da Mayıs ile Ağustos ayları arasında yaklaşık 20 hektar toplam alanı olan seralarda dikiliyor. Selecta One'da üretim yöneticisi olan Wilson Keter, “Tomurcuk üretmek dikkat isteyen bir iştir ve çok para, titizlik ve özellikle de çok sayıda becerikli el gerektirir”, diyor.


Tomurcukların seyahati Brussels Airlines veya KLM ile Entebbe'den doğrudan Brüksel veya Amsterdam'a uzanıyor. Buradan Fransa, Hollanda ve Almanya'daki bostanlara fazla bir mesafe kalmıyor.
Tomurcukların seyahati Brussels Airlines veya KLM ile Entebbe'den doğrudan Brüksel veya Amsterdam'a uzanıyor. Buradan Fransa, Hollanda ve Almanya'daki bostanlara fazla bir mesafe kalmıyor.

Uluslararası seviyeyle karşılaştırıldığında düşük olan işçilik giderleri, noel yıldızı tomurcuklarının neden Afrika'da üretildiğini açıklayan önemli bir gerekçedir. İkincisi ise iklimdir: Noel yıldızı, aslen Meksika'dan gelen tropik bir bitkidir. Uganda tomurcukların büyüdüğü ana bitki için ideal koşullar sunuyor.

Tomurcukların seyahati genel olarak Brussels Airlines veya KLM ile doğrudan Brüksel veya Amsterdam'a uzanıyor. Buradan Fransa, Hollanda ve Almanya'daki bostanlara fazla bir mesafe kalmıyor. Bu ülkelerde Inga Balke gibi Selecta One müşterileri bitkinin tamamen büyümesini sağlıyor.

Bahçecilik mühendisliği okumuş olan Inga, Entebbe'den uçakla yaklaşık on saat uzaklıkta olan Holstein'da yüz yıllık bir geleneğe sahip aile şirketi Krayenhagen bostanını işletiyor.


Uçak kargosu tazelik sözü verir. Entebbe hava limanında özel paketlenmiş noel yıldızı tomurcuklarını içeren konteynerler Brussels Airlines'a ait Airbus A330'un yük bölmesine yükleniyor.


Trend için içgüdü.

Balke on yıl önce şirketin seralarını tamamen yeniden yaptı. Balke, şirketi canla başla ve bilgi birikimi ile işletiyor. “Çok bakım gerekiyor. Bitkileri seven ve onlarla yoğun bir şekilde ilgilenen çalışanlara ihtiyaç var.” Ve trendlere yönelik bir içgüdüsü olmalı: “Risk çok büyük. Yıl başında bir sonraki sezon hangi türleri ve hangi renkleri ekeceğimize karar vermeliyim. Yanılırsam, bütün mallar elimde kalıyor.”


Dört ay sonra. Tomurcuklardan Inga Balke'nin kuzey Almanya'daki işletmesinde yetiştirdiği ve noel zamanında her gün çiçekçilere sattığı fidan ve nihayetinde kırmızı renkte parlayan noel yıldızları oluştu.
Dört ay sonra. Tomurcuklardan Inga Balke'nin kuzey Almanya'daki işletmesinde yetiştirdiği ve noel zamanında her gün çiçekçilere sattığı fidan ve nihayetinde kırmızı renkte parlayan noel yıldızları oluştu.
Patron da yardım ediyor. Bir sürücü gelmediğinde araca Inga Balke biniyor ve Wilke kasalı ve Webasto kaloriferli Atego'ya noel yıldızlarını yüklüyor.
Patron da yardım ediyor. Bir sürücü gelmediğinde araca Inga Balke biniyor ve Wilke kasalı ve Webasto kaloriferli Atego'ya noel yıldızlarını yüklüyor.
Bir binek araç kadar kolay kullanılıyor. Bahçecilik mühendisliği eğitimi almış olan Inga Balke, Atego sürüşlerinde özellikle de vites değiştirme otomatiği PowerShift 3'ü seviyor.
Bir binek araç kadar kolay kullanılıyor. Bahçecilik mühendisliği eğitimi almış olan Inga Balke, Atego sürüşlerinde özellikle de vites değiştirme otomatiği PowerShift 3'ü seviyor.
Sıkı müşteri bağlılığı. Atego'nun çoğu seferi Büyük Hamburg Çiçek Pazarına gidiyor ancak Balke şirketin yakınındaki müşterilerin ihtiyacını doğrudan karşılıyor.
Sıkı müşteri bağlılığı. Atego'nun çoğu seferi Büyük Hamburg Çiçek Pazarına gidiyor ancak Balke şirketin yakınındaki müşterilerin ihtiyacını doğrudan karşılıyor.
En çok satan. Kaltenkirchenli çiçekçi Andrea Biehl, noel zamanında müşterilerine her gün çok sayıda noel yıldızı satıyor.
En çok satan. Kaltenkirchenli çiçekçi Andrea Biehl, noel zamanında müşterilerine her gün çok sayıda noel yıldızı satıyor.

Balke, herkesin uyuduğu zaman sabah saat birde bitkilerini müşterilere vermek için her gün Büyük Hamburg Çiçek Pazarına gidiyor. Noel zamanında Atego 818 aracına özellikle de noel yıldızları yükleniyor.

Wilke kasalı üstyapıya ve Webasto kaloriferine sahip kırmızı Atego'yu Hamburg'a normalde Balke'nin sürücüsü götürüyor. Ancak bu, sürücüsü tatilde veya hasta olduğunda Balke direksiyon başına oturmayı seviyor. Şirket sahibi özellikle de vites değiştirme otomatiği PowerShift 3'ü seviyor. “Vites değiştirmenize gerek kalmıyor ve böylelikle tamamen trafiğe odaklanabiliyorsunuz.”

Inga Balke, tıpkı Ugandalı Peter Muwanga gibi Mercedes-Benz'ine aşık. İkisi de büyülenmiş birer Mercedes-Benz sürücüsü ve Mercedes ve noel yıldızı hayranı.


Yüz yıllık gelenek. Avrupa ve Amerika Birleşik Devletlerindeki birçok aile için noel yıldızı uzun zamandır noel zamanında noel çelengi ve ağacı gibi süslemelerde yer alıyor.


Resimler: Allan Gichigi, Christian Schmid
Video: Martin Schneider-Lau

15 yorum