Kerststerren uit Oeganda: Hoe komen de populaire planten eigenlijk naar Europa?
Reportage
De kweek van kerststerren begint elk jaar in Afrika. Van daaruit worden de stekken van de planten naar Europa gevlogen. Bij het transport naar de luchthaven en bij levering worden Mercedes-Benz vrachtwagens ingezet.
De advent staat voor de deur. De kerststerren, die veel woningen sieren, hebben een lange weg achter de rug.
Snel rijden is onmogelijk op de secundaire wegen rond het Victoriameer. Alle 500 meter hebben de bewoners en ondernemers langs de weg, dwars over de baan, kleine drempels opgehoopt. De zon heeft er een harde barrière uit gebakken. Wie niet afremt en er niet aan stapvoetse snelheid over rijdt, riskeert een dure asbreuk.
“De hindernissen hebben twee voordelen”, vertelt Peter Muwanga. “Enerzijds rijden alle bestuurders aan trage snelheid voorbij, zodat de voetgangers niet onder het stof raken. Anderzijds hebben de verkopers op deze manier de kans om hun goederen aan de automobilisten door hun ruit aan te bieden. Zelfs als de politie de obstakels wegneemt, bouwen de mensen ze de volgende dag weer op. Zo is het bij ons in Oeganda.”
Muwanga is met zijn Axor 1823 met carrier-koelopbouw bijna elke dag onderweg op het traject tussen Wagagai en de luchthaven Entebbe. Alleen een kort stukje van de reis gaat over geasfalteerde wegen. De chauffeur en de lading worden ondanks de matige rijsnelheid altijd krachtig door elkaar geschud. Muwanga is eraan gewend. En de schokken maken ook zijn goed verpakte vracht niets uit.
Peter Muwanga transporteert de stekken van de Wagagai-boerderij in Oeganda.
“Poinsettias, aldus de Engelse naam van de kerstster, wordt bij Selecta One in Oeganda van mei tot augustus geteeld in kassen van ongeveer 20 hectare.”
Dit artikel bevat extra informatiemateriaal (video's, foto's en berichtgeving etc.) voor geregistreerde gebruikers. Om het artikel volledig te kunnen lezen, log je in met je RoadStars-account of je meldt je gratis aan.
Word een RoadStar en krijg toegang tot exclusieve content en acties!
Login voor RoadStars-leden
Nog geen lid? Word nu lid van RoadStars
Krijg exclusieve toegang tot opwindende evenementen en activiteiten, die alleen RoadStars kan bieden.
Lid worden van RoadStarsVeel belangrijker is dat de lading gekoeld blijft en stipt aankomt. Want de vrachtwagen vervoert speciale dozen met stekken van kerststerren. Hiermee zullen tuincentra in Europa net op tijd voor de advent de populaire planten opkweken. “Mijn zendingen hebben nog nooit hun vlucht gemist”, vertelt Muwanga met trots. “Want ook met de slechte wegen in deze streek kunt u voor 100 procent op onze Axor rekenen!”
Peter Muwanga’s werkgever is de Wagagai-boerderij, gelegen op ongeveer een uur rijden van de Oegandese hoofdstad Kampala. Selecta One, een Duits tuinbouwbedrijf, heeft grote delen van de boerderij gepacht om hier onder andere kerststerren te planten, die met hun knalrode, en bij sommige rassen ook witte of beige bladeren, in de westerse wereld populair zijn in de kerstperiode, zoals de adventskrans en de kerstboom.
Extreem gevoelig. De stekken van de kerstster doen optisch eerder denken aan een takje munt dan aan de grote potplant waartoe ze zich ontwikkelen. Bij het transport moet de koelketen altijd in acht genomen worden.
Bedreven handen. Een arbeidster op de Wagagai-boerderij verzorgt de moederplanten. Daarvan worden stekken geoogst waaruit tuinbouwbedrijven in Europa de grote, prachtige kerststerren kweken.
Groene vingers. Wilson Keter is productiemanager bij Selecta One in Oeganda. Met bijna 1.000 medewerkers kweekt hij tijdens de zomermaanden de kerstster-stekken op. Zijn credo: “Bloemen zijn een taal die iedereen begrijpt. Ze schenken gewoon vreugde.” Keter staat bekend als tuinman met een extra “groene vingers”.
Duurzame economie. Bij de teelt spelen milieuaspecten een grote rol. De Wagagai-boerderij voldoet aan de strengste Europese regelgeving. Bovendien is het klimaat optimaal, zodat ondanks het luchttransport de ecologische balans beter uitvalt dan bij een productie in het koude Europa.
Robuust en betrouwbaar. Chauffeur Peter Muwanga, hier tijdens een pauze aan de oever van het Victoriameer, kan vertrouwen op zijn Axor 1823 met koelwagen van Carrier. Zijn werkgever, de Wagagai-boerderij, waardeert zijn rijvaardigheid.
Uitdagende wegomstandigheden. De koel-Axor brengt de stekken van de Wagagai-boerderij bijna dagelijks naar de luchthaven van Entebbe. Een groot deel van het traject loopt over oneffen, stoffige zandwegen die bij regen snel veranderen in gevaarlijke glijbanen.
Kennis uit Nederland. Marko Steentjes is algemeen manager van Selecta One in Oeganda. Vroeger leidde hij zelf een tuinbouwbedrijf in Nederland en beleefde hij de structurele veranderingen in de sector van dichtbij. Hij woont ondertussen al 14 jaar in Afrika en leidt daar bloemenboerderijen, eerst in Kenia, ondertussen in Oeganda.
Ongeveer 55 miljoen stekken.
Muwanga en, in de oogsttijd, ongeveer 1.000 collega's krijgen op de boerderij echter alleen de groene bladeren van de moederplanten te zien. “En daarvan hebben we ook alleen maar de scheuten nodig die we afsnijden en dan als stekken via de snelste weg verzenden”, vertelt de chauffeur.
Dit gebeurt uitsluitend door de lucht. In het hoogseizoen stuurt Selecta One bijna dagelijks stekken van de kerstster van de Wagagai-boerderij naar Europa, per seizoen ongeveer 55 miljoen stuks. De scheuten zijn kleiner dan een duim en doen eerder denken aan een takje munt dan aan de potplant waartoe ze zich zullen ontwikkelen.
Direct na de oogst, nog in de kassen, verpakken de arbeiders de scheuten in extra geïsoleerde dozen. Na de tussentijdse opslag in de koelruimtes van de boerderij brengt Peter Muwanga de gevoelige plantendelen naar de luchthaven. Tussen oogst en verzending ligt een periode van 24 tot 48 uur. Uit het koelhuis van de luchthaven worden de stekken uiteindelijk bij acht tot twaalf graden Celsius naar de goed gekoelde vrachtruimten van een vliegtuig met bestemming Europa geladen.
Maar eerst is in Oeganda extreme zorgvuldigheid en veel werk nodig om de stekken te kunnen oogsten. Een belangrijk recept voor succes: de strengste hygiëne. Poinsettias, aldus de Engelse naam van de kerstster, wordt bij Selecta One in Oeganda van mei tot augustus geteeld in kassen van ongeveer 20 hectare. “De stekken produceren is een hele klus en vergt veel geduld en zorg en vooral veel goede handen”, vertelt Wilson Keter, productiemanager bij Selecta One.
Met Brussels Airlines of KLM vliegen de stekken van Entebbe rechtstreeks naar Brussel of Amsterdam. Van daaruit is het niet meer ver naar de tuinbouwbedrijven in Frankrijk, Nederland en Duitsland.
De lage arbeidskosten zijn een belangrijke reden waarom de stekken van de kerstster in Afrika worden geproduceerd. Een tweede belangrijke factor is het klimaat: De kerstster is een tropische plant die oorspronkelijk uit Mexico komt. In Oeganda zijn de omstandigheden optimaal voor de moederplanten die de stekken voortbrengen.
De stekken reizen meestal rechtstreeks naar Brussel of Amsterdam met Brussels Airlines of KLM. Van daaruit is het niet meer ver naar de tuinbouwbedrijven in Frankrijk, Nederland en Duitsland, waar Selecta One klanten zoals Inga Balke de planten tot volle glorie brengen.
De tuinbouwingenieur van opleiding leidt ongeveer op tien uur vliegen ten noorden van Entebbe in Holstein het tuincentrum Krayenhagen, een familiebedrijf met meer dan honderd jaar traditie.
Luchtvracht garandeert versheid. Op de luchthaven van Entebbe worden de containers met de speciaal verpakte kerstster-stekken in de vrachtruimte van een Airbus A330 van Brussels Airlines geladen.
Een neus voor trends.
Tien jaar geleden heeft Balke de kassen van het bedrijf helemaal opnieuw opgebouwd. Balke baat de winkel uit met hart en ziel en veel expertise. “Er is veel verzorging nodig. Dan heb je medewerkers nodig die een gevoel voor de planten hebben en er heel veel om geven.” En ze moet goed kunnen inspelen op trends: “Het risico is groot. Ik moet vroeg in het jaar beslissen welke soorten en welke kleuren we in het komende seizoen planten. Als ik ernaast zit, krijg ik mijn goederen niet verkocht.”
Vier maanden later. Uit de stekken zijn zaailingen en uiteindelijk helderrode kerststerren ontstaan, die Inga Balke in haar bedrijf in Noord-Duitsland heeft opgekweekt en in de kerstperiode dag na dag aan bloemenwinkels verkoopt.
De bazin steekt mee de handen uit de mouwen. Als hun chauffeur afwezig is, springt Inga Balke in en laadt ze de Atego met Wilke-koffer en Webasto-verwarming met kerststerren.
Gemakkelijk te besturen – als een personenwagen. Inga Balke, tuinbouwingenieur, waardeert bij haar Atego-ritten vooral de schakelautomaat PowerShift 3.
Nauwe klantenbinding. De meeste ritten van de Atego leiden naar de Hamburgse bloemenmarkt, maar aan klanten in de omgeving van het bedrijf levert Balke rechtstreeks.
Bestseller Bloemenhandelaar Andrea Biehl uit Kaltenkirchen verkoopt in de adventstijd dagelijks tientallen kerststerren aan haar klanten.
Dagelijks, om een uur 's morgens staat Balke op de Hamburgse bloemenmarkt om haar planten aan de klanten te brengen. In de adventstijd zijn het vooral kerststerren waarmee hun Atego 818 geladen is.
De chauffeur bestuurt de rode Atego met Wilke-kofferopbouw en Webasto-verwarming normaal gezien naar Hamburg. Maar als die vakantie heeft of eens ziek is, gaat Balke ook graag zelf achter het stuur zitten. De onderneemster vindt de schakelautomaat PowerShift 3 bijzonder goed. “Je moet niet schakelen en je kan je volledig op het verkeer concentreren.”
Net als Peter Muwanga uit Oeganda houdt Inga Balke van haar Mercedes‑Benz. Beiden zijn overtuigde Mercedes‑Benz-rijders en fans van de Mercedes- en kerstster.
Tientallen jaren oude traditie. Voor veel gezinnen in Europa en de Verenigde Staten behoren kerststerren al lang tot het feest, zoals adventskrans en dennenboom.
Foto's: Allan Gichigi, Christian Schmid
Video: Martin Schneider-Lau
Commentaar
Log in om een commentaar toe te voegen.
15 comments
Unglaublich interessanter Artikel im Luftfracht Gewerbe bin ich auch tätig und das der Weg der Weihnachtssterne über die Luft nach Europa geht hätte ich auch zunächst nicht vermutet! Nun habe ich wirklich etwas dazu gelernt.
Vielen Dank für diesen Artikel toll geschrieben und das Video dazu ist super
Unglaublich interessanter Artikel im Luftfracht Gewerbe bin ich auch tätig und das der Weg der Weihnachtssterne über die Luft nach Europa geht hätte ich auch zunächst nicht vermutet! Nun habe ich wirklich etwas dazu gelernt.
Vielen Dank für diesen Artikel toll geschrieben und das Video dazu ist super