Kerststerren uit Oeganda: hoe komen de populaire planten eigenlijk naar Europa?
Reportage
Het kweken van kerststerren begint elk jaar in Afrika. Van daaruit worden de stekjes van de planten per vliegtuig naar Europa vervoerd. Bij het transport naar het vliegveld en bij de levering worden vrachtwagens van Mercedes-Benz ingezet.
De adventstijd staat voor de deur. De kerststerren die in veel woningen staan te pronken, hebben een lange weg afgelegd.
Op de provinciale wegen rond het Victoriameer is het onmogelijk om snel te rijden. Om de 500 meter hebben de aanwonenden en handelaars aan de rand van de weg dwars over de rijbaan walletjes opgeworpen. Door de warmte van de zon zijn dit harde obstakels geworden. Wie niet afremt en er sneller dan stapvoets overheen rijdt, riskeert een prijzige asbreuk.
“De hindernissen hebben twee voordelen”, vertelt Peter Muwanga. “Ten eerste wordt er zo door niemand hard gereden, zodat de voetgangers niet in een stofwolk terechtkomen. Ten tweede krijgen de handelaars op deze manier de kans om automobilisten hun waren aan te bieden en deze door de ruit van het voertuig te overhandigen. Zelfs als de politie de obstakels verwijdert, bouwen de bewoners ze de volgende dag gewoon weer op. Zo gaat dat bij ons in Oeganda.”
Muwanga is met zijn Axor 1823 met Carrier-koelopbouw bijna elke dag onderweg tussen Wagagai en vliegveld Entebbe. Maar een heel klein deel van de reis gaat daarbij over geasfalteerde wegen. Chauffeur en lading worden ondanks de gematigde snelheid voortdurend flink door elkaar geschud. Muwanga is eraan gewend. En de schokken hebben ook geen invloed op zijn goed verpakte vracht.
Peter Muwanga vervoert de stekjes van Wagagai Farm in Oeganda.
“Poinsettia's, zoals de kerststerren ook wel worden genoemd, worden bij Selecta One in Oeganda van mei tot augustus in kassen met een totale oppervlakte van zo'n 20 hectare gekweekt.”
Dit artikel bevat extra informatiemateriaal, zoals video's, foto's en verslagen, dat alleen voor geregistreerde leden beschikbaar is. Meld u aan met uw RoadStars-account of registreer u gratis als u het artikel in zijn geheel wilt bekijken.
Als lid van RoadStars krijgt u toegang tot exclusieve content en acties!
Aanmelden voor leden van RoadStars
Nog geen lid? Nu lid worden van RoadStars
Ontvang exclusieve toegang tot opwindende evenementen en activiteiten, zoals alleen RoadStars die kan bieden.
Lid worden van RoadStarsHet is veel belangrijker dat de lading gekoeld blijft en op tijd aankomt. Want aan boord van de truck bevinden zich in speciale dozen stekjes van kerststerren. Daaruit worden de geliefde planten door kwekerijen in Europa precies op tijd voor advent gekweekt. “Mijn zendingen hebben nog nooit een vlucht gemist”, vertelt Muwanga trots. “Want op onze Axor kun je, zelfs met de slechte wegen in deze omgeving, altijd rekenen!”
Peter Muwanga werkt voor Wagagai Farm dat zich op een uurtje rijden van de Oegandese hoofdstad Kampala bevindt. Selecta One, een tuinbouwbedrijf uit Duitsland, heeft grote delen van de farm gepacht om er onder andere kerststerren aan te planten, die met hun knalrode, bij sommige soorten ook witte of beige bladeren in de Westerse wereld net zozeer bij kerst horen als de adventskrans en de kerstboom.
Extreem gevoelig. De stekjes van de kerstster doen eerder denken aan een takje munt dan aan de grote potplant waartoe ze uitgroeien. Bij het transport moet de koelketen absoluut in stand blijven.
Vaardige handen. Een medewerker verzorgt kerstster-moederplanten op Wagagai Farm. Hiervan worden stekjes genomen waaruit tuinbouwbedrijven in Europa de fraaie grote planten kweken.
Groene vingers. Wilson Keter is productiemanager bij Selecta One in Oeganda. Met ongeveer 1.000 medewerkers kweekt hij in de zomermaanden de stekjes van de kerststerren. Zijn motto: “Bloemen zijn een taal die iedereen begrijpt. Ze brengen pure vreugde.” Keter staat bekend als tuinder met zeer groene vingers.
Duurzaam ondernemen. Bij het kweken spelen milieu-aspecten een grote rol. Wagagai Farm voldoet aan de strengste Europese voorschriften. Bovendien is het klimaat optimaal, zodat de ecologische voetafdruk ondanks het luchtvervoer beter uitvalt dan bij productie in het koude Europa.
Robuust en betrouwbaar. Chauffeur Peter Muwanga, hier tijdens een pauze aan de oever van het Victoriameer, kan vertrouwen op zijn Axor 1823 met koelopbouw van Carrier. Zijn werkgever, Wagagai Farm, waardeert zijn chauffeursvaardigheden.
Uitdagende wegomstandigheden. Bijna dagelijks levert de koel-Axor van Wagagai Farm stekjes aan bij vliegveld Entebbe. Een groot deel van de route voert over hobbelige, stoffige zandwegen, die bij regen snel veranderen in gevaarlijke, glibberige banen.
Knowhow uit Nederland. Marko Steentjes is General Manager van Selecta One in Oeganda. Vroeger had hij zelf een tuinbouwbedrijf in Nederland. De structuurwijziging in de branche heeft hij dus van heel dichtbij meegemaakt. Sinds zijn 14e woont hij in Afrika, waar hij aan het hoofd staat van bloemenkwekerijen, eerst in Kenia en nu in Oeganda.
Zo'n 55 miljoen stekjes.
Muwanga krijgt tijdens de oogsttijd samen met zijn 1.000 collega's op de kwekerij echter alleen de groene bladeren van de moederplanten te zien. “En daarvan hebben ook nog eens alleen de jonge scheuten nodig. Die snijden we af en daarna verzenden we ze zo snel mogelijk als stekjes”, vertelt de chauffeur.
Dat gebeurt uitsluitend per vliegtuig. In het hoogseizoen verzendt Selecta One vrijwel dagelijks stekjes van Wagagai Farm naar Europa. Per seizoen zijn dat zo'n 55 miljoen stuks. De jonge scheuten zijn kleiner dan een duim en doen eerder denken aan een takje munt dan aan de grote potplant waartoe ze uitgroeien.
Direct na de oogst, nog in de kassen, verpakken de medewerkers de scheuten in extra geïsoleerde dozen. Na de tijdelijke opslag in de koelruimtes van de kwekerij brengt Peter Muwanga de kwetsbare plantjes naar het vliegveld. Tussen oogst en verzending zit 24 tot 48 uur. Vanuit het koelhuis van de luchthaven worden de stekjes ten slotte bij acht tot twaalf graden Celsius overgebracht naar de goed geklimatiseerde vrachtruimte van een vliegtuig met bestemming Europa.
Maar voor die tijd zijn in Oeganda extreme zorgvuldigheid en veel verschillende stappen nodig voordat de stekjes kunnen worden geoogst. Een essentieel element voor succes daarbij: voldoen aan de strengste hygiënenormen. Poinsettia's, zoals de kerststerren ook wel worden genoemd, worden bij Selecta One in Oeganda van mei tot augustus in kassen met een totale oppervlakte van zo'n 20 hectare gekweekt. “Het produceren van de stekjes is een lastige klus, die veel geduld en zorgvuldigheid vergt en vooral ook veel vaardige handen”, vertelt Wilson Keter, productiemanager bij Selecta One.
De stekjes worden door Brussels Airlines of KLM van Entebbe rechtstreeks naar Brussel of Amsterdam vervoerd. Vanaf dat punt is het niet ver meer naar de kwekerijen in Frankrijk, Nederland en Duitsland.
De globaal gezien relatief lage arbeidskosten zijn een belangrijke reden om de stekjes in Afrika te produceren. Een tweede reden is het klimaat: de kerstster is een tropische plant, die oorspronkelijk afkomstig is uit Mexico. Oeganda biedt optimale omstandigheden voor de moederplanten waar de stekjes uit groeien.
De stekjes worden meestal door Brussels Airlines of KLM rechtstreeks naar Brussel of Amsterdam vervoerd. Vanaf dat punt is het niet ver meer naar de kwekerijen in Frankrijk, Nederland en Duitsland, waar Selecta One-klanten zoals Inga Balke de planten laten schitteren.
De gediplomeerde tuinder staat zo'n tien vlieguren ten noorden van Entebbe in Holstein aan het hoofd van kwekerij Krayenhagen, een familiebedrijf met een traditie van ruim honderd jaar.
Luchtvervoer garandeert versheid. Op het vliegveld van Entebbe worden de containers met de speciaal verpakte stekjes van kerststerren naar de vrachtruimte van een Airbus A330 van Brussels Airlines overgebracht.
Een neus voor trends.
Tien jaar geleden heeft Balke de kassen van het bedrijf helemaal opnieuw opgebouwd. Balke leidt de zaak met hart en ziel alsook met de nodige kennis. “Er is veel verzorging nodig. Daarvoor heb je medewerkers nodig die gevoel hebben voor de planten en er intensief voor zorgen.” En ze moet een goede neus hebben voor trends: “Het risico is groot. Ik moet al vroeg in het jaar besluiten welke soorten en kleuren we in het komende seizoen zullen aanplanten. Als ik ernaast zit, blijf ik met mijn producten zitten.”
Vier maanden later. De stekjes hebben zich tot kleine plantjes en uiteindelijk tot felrode kerststerren ontwikkeld, die Inga Balke in haar bedrijf in Noord-Duitsland heeft gekweekt en die ze in de kersttijd dag in dag uit aan bloemenwinkels verkoopt.
Ook de chef steekt de handen uit de mouwen. Als haar chauffeur uitvalt, springt Inga Balke in en laadt ze de Atego met Wilke-opbouw en Webasto-verwarming vol met kerststerren.
Gemakkelijk te besturen – net als een personenauto. De gediplomeerde tuinder Inga Balke weet op haar Atego-ritten vooral de automatische transmissie PowerShift 3 te waarderen.
Nauwe klantenbinding. De meeste ritten van de Atego gaan naar de bloemengroothandel in Hamburg, maar aan klanten in de buurt van haar bedrijf levert Balke rechtstreeks.
Verkoophit. Bloemiste Andrea Biehl uit Kaltenkirchen verkoopt in de adventstijd dagelijks tientallen kerststerren aan haar klanten.
In het holst van de nacht, om één uur, staat Balke elke dag in de bloemengroothandel van Hamburg om haar planten tot bij de klanten te brengen. In de adventstijd vervoert ze met haar Atego 818 vooral kerststerren.
Normaal gesproken rijdt haar chauffeur met de rode Atego met gesloten Wilke-opbouw en Webasto-verwarming naar Hamburg. Maar wanneer hij vakantie heeft of ziek is, kruipt Balke zelf ook graag achter het stuur. Vooral de automatisch transmissie PowerShift 3 bevalt haar heel goed. “Je hoeft niet te schakelen en je kunt je volledig op het verkeer concentreren.”
Net als Peter Muwanga uit Oeganda is Inga Balke dol op haar Mercedes‑Benz. Ze zijn allebei overtuigde Mercedes‑Benz bestuurders en fans van zowel de Mercedes- als de kerstster.
Tientallen jaren oude traditie. Voor veel gezinnen in Europa en de Verenigde Staten horen kerststerren al jarenlang net zozeer bij de feestdagen als de adventskrans en de kerstboom.
Foto's: Allan Gichigi, Christian
Schmid
Video: Martin Schneider-Lau
Commentaar
Graag inloggen als u een reactie wilt toevoegen.
15 reacties
Unglaublich interessanter Artikel im Luftfracht Gewerbe bin ich auch tätig und das der Weg der Weihnachtssterne über die Luft nach Europa geht hätte ich auch zunächst nicht vermutet! Nun habe ich wirklich etwas dazu gelernt.
Vielen Dank für diesen Artikel toll geschrieben und das Video dazu ist super
Unglaublich interessanter Artikel im Luftfracht Gewerbe bin ich auch tätig und das der Weg der Weihnachtssterne über die Luft nach Europa geht hätte ich auch zunächst nicht vermutet! Nun habe ich wirklich etwas dazu gelernt.
Vielen Dank für diesen Artikel toll geschrieben und das Video dazu ist super